Brandon Vietti’nin yönettiği DC animasyon filmi Watchmen Chapter 1, 12 Ekim 1985’te, Richard Nixon’ın Amerika Birleşik Devletleri başkanlığında beşinci dönemini ilan ettiği ve Rusya ile nükleer savaş korkusunun büyük olduğu distopik bir New York şehrinde başlamaktadır. Hükümet tarafından desteklenen bir süper kahramanın (Comedian) öldürülmesi üzerine Rorschach maskelileri avlayan bu katilin kim olduğunu ortaya çıkarmak için çabalar. Rorschach tek başına kitabın kahramanıdır ve olay örgüsünü neredeyse tek başına ilerletir.
Watchmen distopik bir evrende geçmektedir ve çoğu distopik ortamda olduğu gibi durumlar ve yaşananlar hep kasvetli ve ümitsizlikle doludur. İnsanlar mutsuzdur, hükümet çok güçlüdür ve gelecek kasvetli görünmektedir. Ancak bu distopik evrende gerçekliğin farklı yaşandığı olaylara da şahitlik ediyoruz, Vietman Savaşı gibi. Gerçeklikte Amerika, Vieatman Savaşı’nı kaybederken Watchmen Chapter 1 evreninde Amerika Birleşik Devletleri zafer kazanıyor ve Vietnam’ı 51. eyaleti olarak benimsiyor.
Watchmen Chapter 1 ilgiyle izlediğim ve beklediğimden çok daha güzel bir DC yapımıydı. Şimdi yaşananlara detaylara çok fazla inmeden bir göz atalım.
Yazının bundan sonrası spoiler içeriyor.
Watchmen Chapter 1, Rorschach’ın günlüğünden bir girişle başlar. “Sokakların geniş oluklar ve olukların kanla dolu olduğu” New York’tan hayal kırıklığına uğramıştır. Sanat eseri, bir kanalizasyon ızgarasına akan kanı göstermektedir. Yukarıda, bir apartman binasında, iki dedektif Edward Blake’in ölümünü araştırmaktadır. Birisi Blake’i balkonundan aşağı attı. Hiçbir ipucu olmadan, dedektifler davayı kendileri çözmek isteyebilecek “maskeli intikamcıları” çekmekten kaçınmak için özel olarak soruşturmaya devam etmeye karar verirler.
Saatler sonra Rorschach kendi soruşturmasını yapar. Blake’in dairesine girmek için bir kanca kullanır ve dolap içinde gizli bir dolap keşfeder. İçinde tam bir suçla mücadele kostümü ve bir grup maskeli süper kahramanın eski bir fotoğrafını bulur.
Rorschach, Komedyenin ölümünü öğrenen ilk kişidir ve bunu araştırma eğiliminde olan tek kişidir. Baştan itibaren Rorschach’ın diğer kanunsuzlara benzemediği açıktır. Birincisi, suçla mücadele adını hala kullanan tek kişidir. Eski ortağı Dan, gerçek adını bile bilmiyor gibi görünüyor. Rorschach ayrıca Keene Yasası’nın kabul edilmesine rağmen hala aktif olarak kanunsuzluğu uygulayan tek karakterdir.
Olay anlatımına dönersek iki dedektif binadan çıkarken, sokakta bir felaket tellalı durmaktadır ve elinde “Son yaklaşıyor” yazan bir pankart tutmaktadır.
Orta yaşlı bir adam olan Daniel Dreiberg, Hollis’in evinde yaşlı bir adam olan Hollis Mason ile konuşuyor. Kahraman olarak geçirdikleri geçmiş günleri anıyorlar; ikisi de artık emeklidir. Daniel neredeyse gece yarısı olduğunu ve gitmesi gerektiğini söylüyor. Evden çıkıp çoğunlukla boş sokaklarda yürüyerek evine gidiyor. Ancak dairesine ulaştığında mutfakta bir ışığın yandığını görüyor. Daniel içeri girdiğinde Rorschach’ı mutfağında bir kutu fasulyeden yerken buluyor. Rorschach yemek yemek için maskesini çıkarmıyor, sadece ağzına kadar çekiyor.
Daniel, Rorschach’ı orada bulduğunda şok olmuş ve gergin görünüyor. Rorschach ona Blake’in kanlı gülen yüz rozetini fırlatıyor ve bunun Komedyen’e ait olduğunu söylüyor; biri onu pencereden dışarı atmış. Ayrılırken Rorschach, Daniel’in kahramanlık işini bırakmasını reddediyor. Daniel, bir kutunun üzerinde oturuyor ve gülen yüzlü rozetine bakıyor. Yanında, açık bir dolapta baykuş gibi süslenmiş bir kahraman kostümü asılı…
Rorschach, Komedyen’in ölümüyle ilgili bilgi istiyor, bu yüzden Happy Harry’s adlı bir bara gidiyor. Barmen onu görünce dehşete düşüyor ve bu gece kimseyi öldürmemesi için yalvarıyor. Bir adam Rorschach’ın arkasından alaycı bir yorum yaptığında, Rorschach onu yakalar ve parmaklarını tek tek kırmaya başlar, Blake’in cinayeti hakkında bilgi ister. Diğer müşteriler dehşete düşer ancak hiçbir bilgileri yoktur. İlerleme eksikliği Rorschach’ı “hafifçe depresif” yapar, bu yüzden “insan hamamböceklerini” yalnız bırakıp “daha iyi sınıftan bir insanı” ziyaret etmeye gider. Rorschach, Veidt ile görüşür ve onu maskelileri öldüren katil hakkında uyarır.
Rorschach, daha sonra tüm eski maskeli kahramanların son durumlarını zihinden geçirir ve ikisi hariç hepsinin ölmüş ya da sorunlar yaşamakta olduğunu düşünüyor. Rorschach bu iki kahramanı (Laurie Juspeczyk ve Dr. Manhattan’ı) ziyaret etmeye ve cinayet hakkında uyarmaya karar verir.
Laurie normal orta yaşlı bir kadındır, ancak Dr. Manhattan mavi tenli, çıplak ve 9 metre boyundadır. Laurie, Rorschach’ı gördüğüne sevinmez ve polis tarafından arandığını söyler. Rorschach onlara Edward Blake’in cinayetini anlatır, ancak insan boyutuna küçülen Dr. Manhattan, kendisinin ve Komedyenin hükümet tarafından istihdam edilen tek kahramanlar olduğunu ve bu nedenle zaten bilgilendirildiğini söyler. Laurie, Blake’in öldüğünü duyduğunda üzülmez. Hollis’in kitabında yazdığı gibi, adamın annesine tecavüz etmeye çalışan bir canavar olduğunu söyler. Rorschach olayı bir vatanseverin “ahlaki zaafı” olarak nitelendirir ve bu da Laurie’yi çileden çıkarır.
Rorschach, New York City sokaklarında yürürken Komedyenin öldürülmesinin kimsenin umurunda olmadığını düşünür. Rorschach savaşın yaklaştığını ve milyonlarca kişinin yakında öleceğini düşünür ve bir adamın ölümünün bunun ortasında bir şey ifade edip etmediğini merak eder. Bunun olması gerektiğine karar verir – iyi insanlar ve kötü insanlar vardır ve kötülük “Armageddon karşısında bile” cezalandırılmalıdır. Cezayı hak eden çok sayıda insan vardır ve bunu yerine getirmek için çok az zaman vardır.
Laurie ve Daniel birlikte akşam yemeği yer ve içki içerler. Laurie yemeğin parasını ödemekte ısrar eder ve hükümet onun en iyi silahları için “bakılan bir kadın” olmasında ısrar ederse, arada sırada akşam yemeğinin parasını ödeyebileceklerini söyler. İkili ayrılır ve eski kahramanlık günlerini anarak bir çatı bahçesine yürürler. Laurie kostümler giyip ortalıkta koşmanın gençliklerini geçirmek için aptalca bir yol olduğunu ve Keene Yasası’nın onlar için en iyi şey olduğunu düşünür. Daniel hafifçe kabul eder. Hikayeler paylaşırlar ve biraz gülerler, son zamanlarda daha az kahkaha atıldığını söylerler.
Jon, Edward Blake’in cenazesine katılırken, Laurie, Kaliforniya’daki bir huzurevinde annesini ziyaret eder. Laurie ve annesi Sally Jupiter birbirlerine karşı sert davranırlar. Sally, Blake’in ölümüyle üzülmüş gibi görünür ve bu da Laurie’yi, Blake’in kendisine yaptıkları yüzünden kızdırır ve şaşırtır. Sally, kişinin geçmişi bırakması gerektiğini iddia eder; bu kadar yıl sonra, artık o kadar da büyük bir olay gibi görünmemektedir. Sally, Laurie’ye yakın zamanda eski bir hayranının gönderdiği pornografik bir çizgi romanı gururla gösterir. Laurie bunun iğrenç olduğunu düşünür, ancak Sally bunu gurur verici bulur ve yaşlandıkça geçmişe dair fikrinin daha da iyileştiğini söyler.
Sally, onlarca yıl önce Minutemen ile yaptığı bir tanıtım fotoğraf çekimine geri döner. Grup ayrıldıktan sonra Sally, kıyafetlerini değiştirmek için geride kalır. Komedyen kostümü giymiş olan Edward Blake belirir ve ona, kısa kostümüyle, neredeyse seks istediğini söyler. Sally onu itmeye çalışır, ancak Blake ona sertçe yumruklar ve tekmeler atar ve ona tecavüz etmeye çalışır, onu yere yatırır. Sally, durması için yalvarır. Boynunda ilmik olan siyah başlıklı bir kahraman olan Hooded Justice, onları görür ve Blake’i döverek boynunu kırmakla tehdit eder.
Adrian Veidt, Edward Blake’in cenazesinde duruyor. Yüzbaşı Metropolis’in, 1949’da dağılan Minutemen’in devamı niteliğindeki Suç Avcıları’nda mevcut kahramanları örgütlemek için bir toplantı düzenlediği on yıllar öncesine geri dönüyor. Yüzbaşı Metropolis, “uyuşturucu”, “ahlaksızlık” ve “savaş karşıtı gösteriler” gibi çeşitli sorunların etiketlendiği bir ABD haritası gösteriyor. Kendi kostümünü giyen Veidt, Yüzbaşı Metropolis’in fikrini destekliyor, ancak Komedyen bunların hepsinin zaman kaybı olduğunu, önemli hissetmek için tekrar giyinip kötü adamlarla savaşmak isteyen yaşlı adamlar olduğunu söylüyor. Komedyen, “nükleer bombalar” uçmaya başladığında korunacak hiçbir şey kalmayacağını belirtiyor. Söylediğini kanıtlamak için bir çakmak alıp haritayı ateşe veriyor.
Jon, Blake’in cenazesinde durur ve Blake ile Vietnam Savaşı’nı kazanarak Vietnam’dan ayrılmayı bekledikleri günü hatırlar. Jon, tüm bu şiddetin sonunda bir anlamı olması gerektiğini düşünür, ancak Blake tüm hayatın tek bir hasta “şaka” olduğunu düşünür ve buna ayak uydurur. Vietnam’dan nefret eder ve ayrılmaya hazırdır. Hamile bir Vietnamlı kadın gelir ve Blake’e çocuğunu taşıdığını, bu yüzden onlara bakması gerektiğini söyler. Blake ona onu terk edeceğini söylediğinde, kadın ona cam bir şişeyle vurur ve yüzünü keser. Blake kadının kafasına ateş eder. Jon ona bunu yapmaması gerektiğini söyler, ancak Blake, Jon’un onu durdurmaya bile çalışmadığını belirtir.
Daniel Dreiberg, Blake’in cenazesinde duruyor. Blake ile birlikte, gönüllü kostümleriyle bir protestocu kalabalığını dağıtmaya çalıştıkları bir günü hatırlıyor. Gönüllüler sokaklardan çekilene kadar polis grevde. Daniel yüzen hava gemisini uçururken Blake neşeyle kalabalığa plastik mermi ve göz yaşartıcı gaz fişekleri atıyor. Bir protestocu Blake’e “domuz, tecavüzcü” diyor. Blake, gönüllülerin “toplumun tek koruması” olduğunda ısrar ediyor, ancak Daniel toplumun kimden korunduğunu sorguluyor. Duvarlara, “Watchmen’ı kim izliyor?” yazısı sprey boyayla yazılmış. Protestocular dağılırken Daniel yüksek sesle, “Amerikan rüyasına ne oldu?” diye soruyor. Sırıtarak ve bir av tüfeği tutarak Blake ona, “Gerçek oldu. Şu an buna bakıyorsun,” diyor.
Rorschach cenazeden eve kadar yaşlı bir adamı takip eder ve evinde ona saldırarak onu yere serer. Rorschach adamı, kötü adam Moloch olarak da bilinen Edgar Jacobi olarak teşhis eder ve cinayetle bir ilgisi olup olmadığını öğrenmek ister. Moloch cezasını çektiğini ve emekli olduğunu iddia eder; cenazeye sadece Blake ölmeden kısa bir süre önce sarhoş ve korkmuş bir şekilde onu ziyaret ettiği için gitmiştir. Rorschach Moloch’a inanır ve adamın ayakta durmasına izin verir. Ancak, daha önce Rorschach adamın evinde yasadışı, reçetesiz satılan ilaçlar bulmuştur. Moloch ona bunların sadece plasebo hapları olduğunu, adamın son evre kanser hastası olduğunu söyler. Rorschach bunların hala yasadışı olduğunu ve suçu daha sonra bildireceğini söyler. Ayrılır.
Blake’in mezarına dönen Rorschach, kahramanların asla yatakta huzur içinde ölmediğini düşünerek tek başına saygılarını sunuyor. Ya birileri onları öldürüyor ya da gerçeklikten saklanmaya çalışarak eriyip gidiyorlar, ancak gelecekten saklanmak mümkün değil. Rorschach, Blake’in modern dünyanın dehşetini anladığını ve kendisini bunun bir “parodisi” haline getirdiğini düşünüyor. Blake, dünyayı gerçekten anlayan tek kişi gibi görünüyor, bu yüzden çok yalnızdı.
Askeri tesislerinde Jon ve Laurie seks yapmaya başlarlar. Laurie’nin gözleri kapalıdır, ancak yüzüne dokunan çok fazla el olduğunu fark eder. Başını kaldırdığında yatak odasında onunla birlikte iki Jon vardır ve bir diğeri de yan odada bir bilim deneyi yapmaktadır. Laurie öfkelenir ve ayrılır, ancak Jon neyi yanlış yaptığını anlamaz. Başka bir yerdeki bir ofiste, yaşlanan Janey Slater, Nova Express ile röportaj yapar ve onlara Jon’un onu 16 yaşındaki Laurie için terk ettiğinde ne kadar acı ve incinmiş olduğunu anlatır. Jenny Slater sigara içiyor ve sık sık öksürüyor. Birisinin hikayesini anlatacağı ve Jon’un nasıl bir insan olduğunu ortaya çıkaracağı için mutludur.
n Osterman röportajı için kendini televizyon istasyonuna ışınlar. Bir yapımcı Jon’a hangi konulardan uzak durması gerektiğini söyler. Kameralar çalışır ve röportajcı Jon ile küçük bir sohbet etmeye çalışır, ancak Jon nasıl şakalaşacağını bilmez. Basit ve doğrudan konuşur. Nova Express muhabiri Doug Roth, Jon’un Janey Slater ve Moloch gibi son dönem kanser hastası olan eski iş arkadaşlarının çoğunu sıralar ve hastalıklarının kendisiyle bir bağlantısı olduğunu ima eder. Bu Jon’u üzer ve yapımcılar röportajı sonlandırır. Muhabirler onu taciz eder ve Jon o kadar sinirlenir ki televizyon stüdyosundaki herkesi otoparka ışınlar.
Gece yarısı, Moloch alt kattaki evinde birinin sesini duyar. Bir tabanca alır ve merdivenlerden aşağı gizlice iner. Rorschach belirir ve onu silahsızlandırır, ruhsatsız bir silah taşıdığı için onu azarlar. Rorschach, hem Dr. Manhattan’ın hem de Moloch’un eski düşmanları olan Komedyen’in yakın zamanda ortadan kaybolmasının şüpheli olduğunu, özellikle de Moloch’un Dr. Manhattan’ın kanser verdiği kişilerin listesinde olması nedeniyle olduğunu söyler. Rorschach, zayıf ve yaşlı bir adam olan Moloch’u buzdolabına iter ve içine kapatır. Moloch hiçbir şey bilmediğini bağırdığında, Rorschach yeterince ikna edici göründüğüne karar verir ve onu serbest bırakır. Moloch’a yeni bir şey duyarsa “posta kutusu” aracılığıyla ona ulaşmasını söyler. Rorschach, Moloch’un Dr. Manhattan’ı itibarsızlaştırma ve Komedyen’i öldürme planında sadece bir piyon olduğuna karar vererek ayrılır.
Veidt’in cinayet girişimi, Rorschach’ın serbest dolaşan bir “maske katili” hakkındaki şüphelerini doğrular. Moloch’tan gelen “postada” “acil bilgi” aldığını ve o gece Rorschach’ı görmesi gerektiğini iddia eden bir not bulur. Rorschach kostümünü ve maskesini bir ara sokaktan alır ve takar, kıyafeti içinde gerçek benliğine dönüştüğünü hisseder, “korkudan, zayıflıktan veya şehvetten arınmış.” Moloch ile buluşmasına üç saat kala Rorschach avlayacağı bir tecavüzcü ve gaspçı bulur. Daniel’ın evinde Laurie taşınır ve yedek bir odaya yerleşir. Daniel ona iyi geceler dilemeden önce özlemle ona bakar.
Belirlenen zamanda, Rorschach onu ziyaret etmek için Moloch’un evine geri döner. Moloch’u karanlıkta bir sandalyede dik otururken, alnında bir kurşun deliğiyle bulur. Dışarıda, polis Rorschach’a tuzağa düştüğünü ve teslim olması gerektiğini söyler. Rorschach bir tuzağa girdiği için kendine küfür eder. Polis içeri girerken, Rorschach bir sprey kutusu kullanarak evi ve memurlardan birini ateşe verir ve yukarı koşar. Ateş ve polisler tarafından tuzağa düşürülen Rorschach, üst kattaki bir pencereden atlar ve sokağa düşer. Polis onu çevreler, döver ve maskesini çıkarır; o genellikle “Son Yaklaşıyor” yazılı bir pankart tutan felaket tellalıdır. Onu sürükleyerek götürürler ve biri “Her şey dengede,” der.
Watchmen‘deki ayrıntılı çizimler, olay örgüsünün ve karakterlerinin nüanslarını anlamak için önemlidir. Sembolizm, önseziler ve küçük ama önemli ayrıntılarla dolu olan bu çizimler, hikaye anlatımı sürecinde metnin kendisi kadar önemlidir.
