The Boy in the Striped Pajamas- Çizgili Pijamalı Çocuk (2008), II. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından kurulan toplama kamplarına içeriden bir bakış. Nazi Almanya’sı 1933 ve 1945 yılları arasında yaklaşık 20.000 toplama kampı kurmuştu.
Hitler rejimi, iktidara geldikten sonra muhalifleri ya da onların tabiriyle “devlet düşmanlarını” kitleler halinde tutuklamaya ve kamplara doldurmaya başlamıştı. Düşman ilan ettikleri arasında Komünistler, Sosyalistler, Sosyal Demokratlar gibi pek çok muhalif kesim bulunuyordu.
Not: Yazıda filmle ilgili spoiler yer alıyor.
Hitler’in iktidarının 5. ve 6. yıllarından itibaren yani 1938 ve 1939 yıllarında, özellikle Avusturya ve Polonya alındıktan sonra bu kez Yahudiler kitleler halinde bu kamplara alınmaya başlandı.
Yahudiler; ahlaksız kitaplarla Alman ırkını doğru yoldan saptıran, büyük bir ırkı çöküşe sürükleyen yegane sebepti. Onlar insan olarak bile görülmüyordu ki bu Nazi siyasetinin en temel öğretilerinden birisiydi. Böylesine vahşice yapılacak bir soykırım elbette ancak şeytanlaştırılan bir topluma yapılabilirdi ve bu sayede hiç kimse bu yapılanlara ses çıkarmayacaktı.
Bu ölüm kampları o dönemin şartlarında en ileri teknolojiyle hazırlanan videolarda insanların kampın sunduğu birkaç eğlencenin tadını çıkardığı anlatılıyordu. Bu propaganda videosunu izleyen ve orada kafe olduğunu gören Bruno’nun kampın içine girdiğinde o çocuk saflığı ile kafenin yerini sorması güzel bir detaydı.
Propaganda videoları
Bu videolar hem Alman halkına hem de dünyaya servis edilerek gerçekler olduğunun tam aksiyle gösteriliyordu. Londra’da yaşayan, 98 yaşında olan Selma Perre isimli bir kadın; kamplarda bizzat kadın gardiyanlar tarafından dövüldüklerini, gaz odalarında ya da asılarak katledildiklerini anlatıyor.
Hatta savaş sonrasında kurulan savaş suçları mahkemelerinde Irma Grese adlı bir gardiyanın korkunç suçlardan ötürü idama mahkum olduğu biliniyor.
Auschwit Kampı
Filmde adı hiç geçmese de pijamalı çocuğun bulunduğu kampın Auschwit kampı olduğu bazı göndermelerden anlaşılıyor. Bu kamp Polonya’da bulunan bir köyde inşa edilmişti. Bu kampa Avrupa genelinden 1.3 milyon insan yerleştirilmişti. Gaz odalarında, kurşunlanarak, asılarak ya da kötü beslenme ve kötü muamelelerden ötürü 1.1 milyon insanın öldüğü tahmin ediliyor ki bunların yaklaşık 1 milyonu Yahudilerdi. Kamplarda ayrıca insanlar üzerinde deneyler yapıldığı da biliniyor.
“Canavar değil; ancak…”
Çizgili Pijamalı Çocuk; yaşananları hiçbir şekilde dramatize etmeden, soğukkanlılıkla aktaran bir yapım.
Bruno ve kız kardeşi için özel getirilen Nazi öğretmeni onları özellikle Yahudilere karşı inanılmaz bir düşmanlıkla beslemeye başlamıştı. Dikkat ederseniz çocukların annesi bile öğretmenin onlara ne öğrettiğini bilmiyor. Nazi komutanı büyük bir kibirle herkese ne öğretiliyorsa, onlara da onlar öğretiliyor, der çocukların annesine…
Anne, kızının günden güne değiştiğini ve bir faşiste dönüştüğünü fark etmektedir ama elinden bir şey gelmez. Bir gün kızının odasına girdiğinde duvarda Hitler’in fotoğrafının hemen yanında kendi kızının çizimini görmek onu şaşırtmıştı. Kızı adım adım bir faşiste dönüşüyordu.
Anne, büyük bir ulusun kan ve vahşet temeli üzerine inşa edilemeyeceğini biliyordu. Kocasıyla muhtemelen ilk tartışması, kampta insanların yakıldığını duyduğu zaman gerçekleşmişti. Kadının bu çıkışının temelinde kendi kızında gördüğü değişimin de etkisi vardı.
Hani çocuğunun ayağını saran, önceden bir doktor olan Yahudi hizmetçiye zorla teşekkür etmişti ya… Ne kadar da zordu insan bile olmayan bir insana teşekkür etmek… Ama başarmıştı… Onun savaşta bile olsalar bazı yöntemleri onaylamadığı açıktı.
Yeni taşındıkları evin Berlin’deki evin aksine buz gibi ve ruhsuz olduğu hemen göze çarpıyor. Etrafta dolanan askerler, evin soğuk yapısı ve orada hiçbir arkadaşının olmayışı Bruno’nun hayal gücüne sığınmasına neden oluyor. Keşfe çıkıyor Bruno… Yasaklar çocuklar için tatlıdır. Annesinin gitmemesini söylediği arka bahçe ona gitgide daha çekici hale gelmeye başladı ve sonunda kaçınılmaz olan gerçekleşti…
Bruno’nun bulduğu bu kaçış yolu onun finaldeki o korkunç sonla yüzleşmesinin ilk adımı olacaktı.
Toplama kampını o çocuk dünyasında çiftlik sanıyordu. Pijama giyen insanlar çalışıyordu orada… Üstelik çiftliğin çevresine hayvanların dışarı çıkmasını engellemek için çit yapılmıştı… Öyle düşünüyordu çocuk dünyasında… Ancak bir diğer çocuk bu engelin kendileri için olduğunu söyleyivermişti. Evet, bu film kamplardan kurtulmayı başaran yaşlı kadının ifadesiyle söylersek bizleri canavar olmayan ancak canavarca şeyler yapan sıradan insanların dünyasını içten bir bakışla anlatıyor.
Çizgili Pijamalı Çocuk (2008), adlı dram ve savaş filminin incelemesine 25. Kare Youtube kanalından ulaşabilirsiniz.
