Güney Kore Klasiği Squid Game İncelemesi

Squid Game– Kalamar Oyunu (2021), Güney Kore’nin dünya çapındaki en popüler dizisi olma yolunda ilerliyor. İnsan davranışları, bunların psikolojik temelleri üzerinde böylesine etkili bir anlatım yapan dizinin bu başarısı bir sürpriz değil.

Kalamar Oyunu o kadar popüler oldu ki Güney Kore’deki internet servis sağlayıcı firma online trafiğin inanılmaz şekilde artması nedeniyle bakım çalışmaları yapmak zorunda kaldı ve bu masrafları ödemesi için Netflix’e dava açtı.

Dizide yaşamında borca batmış, iflas etmiş, hatta suça karışmış insanlara oynayacakları oyunlar karşılığında yüksek miktarda para teklif ediliyor. Oyunların tamamı Güney Kore’de çocukların oynadığı oyunlardan esinlenerek hazırlanmış. Toplamda 456 katılımcı bulunuyor; ancak bunlardan sadece bir tanesi hayatta kalarak vaat edilen para ödülüne ulaşabilecektir.

Dizinin konusu böyle…

Dizi Neden Bu Kadar Popüler Oldu?

Bunun birkaç nedeni var. Öncelikle dizi için gerçekten hiçbir masrafta kaçınılmamış. Dekorlar, oyun mekanları, az da olsa kullanılan özel efektlerin kalitesi, müzikler… Tüm bunlar tek başına tabii ki yeterli değil ama yapımcıların elinin bu bağlamda rahat olması iyi iş çıkarabilmeleri adına önemli.

İkinci olarak dizide çocukluk oyunlarının kullanılması ortalama izleyicilerin yanı başında normalde belki diziyi hiç izlemeyecek bir kitleyi de internet başına çekmeye yetmiş. Çocukluğunu hatırlamak isteyenler ekran başına koşmuş.

Üçüncü neden olarak dizinin senaryo başarısıyla beraber bu senaryoyu sürükleyici bir kurguyla ekrana aktarabilmesini sayabiliriz. Kan ve ölüm içeren bir yapım, çocukluğun saflığı ile birleşmiş ve masumiyetin yok olması oyunlarda kullanılan vahşetle sembolleştirilmiş.  Dizinin beni en çok etkileyen yönü işte buydu…

Yazının bundan sonrası spoiler içeriyor.

“Artık bizi çağıran yok”

Dizinin final oyunu tek kelimeyle muhteşemdi. Seong Gi-hun’un en baştan beri biraz çocuksu olduğu zaten fark ediliyor. Sanki yaşı ilerlese de fiziksel olarak büyüse de hep bir çocuk tarafı kalmış gibiydi. Sevinmeleri bile çocuksuydu.

İşte o bu yüzden finalde oyunu bitiren adımı atmadı. Bir adıma kalmıştı her şey ama o herkesi şok edercesine, akılları midelerine ve biraz daha alta inenlerin anlayamayacağı bir şekilde oyunu durdurmak istedi. Peki, neden böyle yaptı?

Tüm bunların nedeni yüzeysel bir bakışla zamanın ezici çarklarına karşı duramayan insanın mutlu olmak için geçmişe sığınması olarak nitelenebilir.

Yerde yatan ve az sonra intihar edecek olan Sang-Woo yağmura karışan gözyaşları içerisinde geçmişe duyduğu özlemi ve yalnızlığını döker sözlerine…

“Çocukken de tıpkı böyle oynardık ve annelerimiz bizi yemek hazır” diye çağırırdı. “Ama artık bizi kimse çağırmıyor.”

Gördünüz mü cümlelere dökülen yalnızlığı ve bu yalnızlığın ardındaki çaresizliği?

İhtiyar adam da ölümünden hemen önce benzer sözler mırıldanır. “Her şeyim var. Hatta harcayamayacağım kadar param var ama sorun şu ki artık hiçbir şey zevk vermiyor… Hatırlar mısın çocukken oyun oynardık da zamanın nasıl geçtiğini anlamazdık… İşte o hissi bir kez daha yaşamak istedim ölümümden hemen önce…”

İhtiyar adam herkesin korktuğu anlarda bu yüzden gülümsüyordu oyunlarda… Ölüm onun bir adım ötesindeydi. Onun arzusu bu oyunlar sayesinde gerçekleşmişti…

İşte bizim Gi-Hun da aynı durumda. Onun tek farkı seçim hakkına sahip olması. İhtiyar adam ölüyordu, Sang-Woo bu yükü taşıyamayacak kadar bitikti. Oyun iptal olsa ve eve dönse ne olacaktı? Ev yoktu onun için… Ya hapisti sonu ya ölüm…

Gi-Hun öyle bir seçim yaptı ki orada belki dünya üzerinde kimse bu seçimi yapamazdı. O kadar temizdi kalbi. Bir insanın yaşamı onun elindeyken hâlâ seçim şansı varken o kanlı parayı seçemiyordu; ucunda annesinin tedavi masrafı olsa da… Çünkü bu ölüm onun seçimi olacaktı; annesinin hastalığı onun seçimlerinin sonucu değildi.

Arzu Teorisi

91 yaşında hayata gözlerini kapayan Fransız filozof Rene Girard, arzu teorisinin sahibidir. Bu dizide sonradan maskeli yönetici olduğunu anlayacağımız adamın odasında bu kitabı görmemiz bir tesadüf olamaz.

Arzu teorisinin temel mantığı özet olarak şudur: Bir kişinin, herhangi bir nesneyi ya da kişiyi arzulamasının nedeni bu arzu nesnesinin bir başkası tarafından arzulanmasıdır. Bir üçgen sunar bize bu teori.

Bir tarafında özne, diğer tarafında arzu nesnesi, diğer taraftaysa dolayımlacıyı bulunur. Dolayımlayıcı aslında arzumuzu tetikleyen hatta onu ortaya çıkaran yegane varlıktır.

Bu teori filmde birkaç yerde kullanılıyor.

Gi-Hun’u oyunlara davet eden kişi kartı göstererek “Fazla yerimiz kalmadı” der. Bu adam, öznenin arzusunu, dolayımlacıların varlığına işaret ederek istediği tarafa yönlendiriyor. Arzulanan nesne olan oyunların başkaları tarafından da istenildiğine vurgu yaparak özneyi tahrik ediyor.

Arzu teorisi polisin güya kaybolan kardeşinin neden bu oyunu kabul ettiğini de açıklıyor. Maskeli adam yönetici durumunda yani sırasıyla daire, üçgen ve kare kafaların hepsinin üzerinde… O arzu edilen nesneye ulaşmış birisi. Oyunların yöneticisi olmak, yetki sahibi olmak dolayımlacıların da arzu ettiği bir konum. Yaşadığı eve bakarsak onun da gelir durumunun iyi olmadığını ya da yüksek olmadığını söyleyebiliriz. İşte bu durumda onu oyunlara çekmek için yaşlı adamın ona sadece dolayımlacıları göstermesi bile yetmiş görünüyor.

Squid Game incelemesi 25. Kare‘de.