Source Code- Yaşam Şifresi Film Analizi

Source Code (Yaşam Şifresi), paralel ya da alternatif evren konulu, bilimkurgu ile aksiyonu iç içe geçirmeyi başarmış kaliteli bir yapım. Filmin 450 bin kişinin oylama sonucu oluşan IMDB puanı 7.5 olsa da bence Source Code ele aldığı konuyu ustaca kurgulaması, konuyu seyirciyi sıkmadan verebilmesi ve tabi ki konuşulmayı hak eden sonuyla bu puandan fazlasını hak eden bir yapım. 

Filmin sonunun pek çok izleyici için akıl karıştırıcı olabileceği söylenebilir. Final kısmında oldukça kafa karıştırıcı olaylar artarda sıralanıyor. Şimdi spoiler vermeden filmin konusuna değindikten sonra filmin detaylarını konuşalım.

Filmin Konusu

Colter Stevens normalde bir savaş pilotudur. Son katıldığı görev sonrasında kendisini bir trenin içerisinde bir başkasının bedeninde ve hiç tanımadığı bir kadının karşısında bulur. Oraya nasıl geldiği konusunda en küçük bir fikri bile yoktur. Kısa bir süre sonra bunun deneysel bir hükümet programıyla ilgili bir durum olduğunu anlar. Onu programa dahil edenler Colter’dan içerisinde bulunduğu tren tam sekiz dakika sonra hava uçmadan önce trende saklanmış bombayı ve bombacıyı bulmasını istemektedir.

Şimdi de filmin sonunda ne oldu sorusuna cevap aramaya çalışalım. Yazının bundan sonrası tamamen spoiler içeriyor.

Source Code Nedir?

Filmin sonunu kavrayabilmek için daha önceden cevaplanması gereken sorular bulunuyor. Bunlardan ilki filme de adını veren Source Code- Kaynak Kodu’nun (veya Yaşam Kodu) ne olduğu sorusu…

Bu sorunun cevabını bu programın mimarı olan Dr. Rutledge’den (Jeffrey Wright) dinleyelim. Doktor, Yaşam Kodu Programının mantığını anlatırken özetle şunları ifade etmektedir.

“Ölen bir insanın yaklaşık sekiz dakikalık ön belleğine kısa süreliyle erişim imkânı bulunmaktadır. Kaynak Kodu, ölen herhangi bir kişinin kısa süreli belliğine erişim sağlayan bir programdır. Ancak sadece erişim sağlanmakla kalınmıyor aynı zamanda başka bir ölünün, açık kalan beyin devreleri sayesinde söz konusu sekiz dakikayı defalarca yaşaması sağlanabiliyor. Kısaca Kaynak Kodu sayesinde ölü bir kişinin başka bir ölünün son sekiz dakikasına erişmesi sağlanıyor.”

Bu cümleler Yaşam Kodu’nun mimari olan doktora ait olsa da film ilerledikçe doktorun bu tanımlamalarında yanıldığı noktalar olduğunu, Kaynak Kodu programının onun sandığından çok daha farklı çalıştığını öğreniyoruz.

Doktorun Program Hakkında Yanıldığı Noktalar

Doktora göre Kaynak Kodu programı şu an içinde yaşadıkları gerçekliği etkileyemez çünkü o sadece ölen bir kişinin son sekiz dakikasına erişim sağlayan bir programdır. Doktor bir konuşmasında programın paralel bir gerçekliğe erişim sağladığını da söylemektedir ama konuşmalarını analiz ettiğimizde onun kastettiği bu paralel gerçekliğin sekiz dakikadan ibaret zihinsel bellek geçmişi olduğunu anlıyoruz. Yani doktor içinde bulundukları dünyadan bağımsız ama onunla paralel bir dünyanın oluştuğunu hayal bile edememektedir ki onun yanıldığı nokta işte tam olarak burası.

Kaynak Kodu aslında geçmişte yaşanılan sekiz dakikalık bir zaman dilimine değil paralel bir evrene geçiş sağlamaktadır. Colter önceleri bunu fark etmese de yaşadıkları sonucu adım adım bu sonuca ulaşabilmiştir. Filmin sonunda Colter’in Goodwin’a yazdığı mesajda bulunan cümlenin anlamı bu.

“Siz bu programın geçmişteki bir anın sekiz dakika öncesini tasarladığını sanıyorsunuz ama durum bundan öte. Yepyeni bir dünya yarattınız.”

Colter, trende saatine baktığı sırada onun ne kadar gerçek olduğunu söylerken ya da trenden dışarıya çıktığı zaman ona dokunarak trenin üzerindeki tozu hissederken ve çevresinde gördüğü bu capcanlı dünyaya bakarken aslında bu yaşadıklarının trende ölen birisinin anısı olmadığını her şeyin çok gerçek olduğunu anlamıştı. Evet, Colter’in Kaynak Kodu sayesinde geçiş yaptığı bu evren, birincil evrende ölen öğretmenin anıları değildi. Bu evren doktorun ve Goodwin’in bulunduğu evrene paralel bir başka gerçeklikti. 

Bu gerçeği kavradıktan sonra filmin sonunda ne olduğunu anlamamıza yardımcı olacak diğer konulara değinelim.

Filmde toplam kaç evren bulunmaktadır?

Şu an için filmde doktorun ve Goodwin’in, Colter ile ekran üzerinden konuştukları evren ve Colter’in geçiş yaptığı evren olmak üzere iki tane evrenin bulunduğunu düşünebiliriz. Yazının bundan sonrasında kolaylık olması için bunların birincisini evren 1 ve diğerini de evren 2 olarak adlandıralım. Filmde yer alan evrenler bunlarla sınırlı değil ama bu konuya daha sonra değinmeyi düşünüyorum. Şu an için evren 1 ve evren 2’nin varlığını bilmemiz yeterli.

Colter, program çalıştırıldığı anda aslında evren 1’den evren 2’ye geçiş yapmaktadır; ölen bir öğretmenin anılarına değil.

Colter öldü mü yoksa yaşıyor mu?

Hem öldü hem de yaşıyor. Peki bu nasıl olabilir? Colter evren 1’de tren kazasının gerçekleştiği günden tam iki ay önce helikopter kazasında ölmişti. Goodwin ekran üzerinden yaptığı bir konuşmada Colter’ın iki aydır onlarla birlikte olduğunu söylüyor. Christina, evren 2’de yaptığı araştırma sonucu Colter’ın tam iki ay önce helikopter kazasında öldüğünü öğreniyor. Evren 1’de Colter’in babası cenaze töreninde yaptığı konuşmada oğlunun öldüğünden bahsederken; Colter’ın evren 2’de babasıyla yaptığı telefon konuşmasında Colter’in bu evrende de öldüğünü anlıyoruz.

Doktorun, Colter’ın sorduğu bir soruya verdiği cevapta onun beyninin daha ne kadar yaşayacağını net olarak bilmediklerini söylüyor. İşte bu durumları göz önüne alırsak Colter her iki evrende de fiziksel yani bedensel olarak ölü; ancak evren 1’de beyni Kaynak Kodu’na bağlı olarak evren 2’de ise öğretmenin bedeninde yaşamaktadır.

Evren 1 ve evren 2’deki olaylar birbirinin aynısı mı?

Bu sorunun cevabı filmin finalinin anlaşılabilmesi için oldukça önemli…  Evren 1 ve evren 2’deki olaylar kırılmalar yaşanana kadar birbirinin aynısı…

Örneğin evren 1’de helikopter kazasında ölen Colter’ın evren 2’de de hem de aynı zaman diliminde öldüğünü görmüştük. Yaşanılan tren kazası ve faili her iki evrende de aynı. Evren 1’deki tren kazasında ölen kişilerin tamamının evren 2’deki kazada da öldüğünü görüyoruz. Örnekleri çoğaltmak mümkün. Evren 1 ve evren 2 birbirinin kopyası. Ancak bu durum Colter’ın olaylara müdahale etmeye başlamasından sonra değişim gösteriyor.

Colter’in trenin içinde gerçekleşen olaylara sayısız kez müdahale edebildiğini gördük. Örneğin önceki versiyonlarda ayakkabısına dökülen kahvenin tekrar dökülmesini engelledi. Önceleri biletin nerede olduğunu bile hatırlayamazken sonraki sahnelerde görevli henüz bileti bile sormadan ona bileti uzattı. Christina’yı tren patlamadan önce trenden indirdi ve onu ölümden kurtardı. Doktor aksini söylemesine rağmen onun Evren 2’de değişim yapılabildiğini gördük.

Goodwin, bir konuşmasında Colter’a trenin patlamasını engelleyemeyeceğini, bunun bir program olduğunu ve trenin her zaman patlayacağını söylemişti. Ancak Colter tren patlamadan önce bombayı etkisiz hale getirmeyi de başardı. İşte tüm bunlar evren 2’deki olayların akışının değişmesini sağladı. Dolayısıyla her iki evrendeki olaylar kırılma yaşanana kadar birbirinin aynısı ancak müdahale yapıldığı zaman evren 2’deki olaylar farklılık gösterebiliyor.

Colter evren 2’de olayların seyrini değiştirdiği zaman evren 1 bundan etkileniyor mu?

Bence kafa karışıklığı oluşturabilecek sorulardan birisi bu. Filme düz mantıkla baktığımızda evren 2’de yaşanan olayların evren 1’i etkilediği görülüyor. Örneğin Colter evren 2’deki patlamayı önledikten sonra doktorun odasında gerçekleşen konuşmada görülen asker; sabote edilen bir terörist saldırıdan bahsetmekte; saldırganın olay yerinde yani trenin içinde yakalandığını ve saldırganın adının da Derek Frost olduğunu anlatmaktadır. Colter’ın evren 2’de başardıkları diğer evreni de etkilemiş ve patlama meydana gelmemiştir.

Ayrıca Colter’in verdiği bilgiler sayesinde saldırgan evren 1’de yakalanmış ve doktor program işe yardığı için çok mutlu olmuştu. Ayrıca filmin sonunda geçen bir diğer konuşmada Dr. Rutledge’nin programın kendisini kanıtlaması için fırsat kolladığını görüyoruz. Yani daha önce yaşananların hiçbirisi Colter’in patlamayı önlemesi sayesinde yaşanmamış oldu. Bu olaylar bize açıkça evrenlerin birbirinden bağımsız olmadığını ve evrenlerin birisinde gerçekleşen bir kırılmanın diğer evreni de etkilediğini gösteriyor.

Evet; düz bir mantıkla bakıldığında bu sonuca varılıyor. Ancak filmi analiz ettiğimizde bu durumun görüldüğü gibi olmadığını, evrenlerin birbirini etkilediği görüşünün korkunç bir yanılgı olduğunu ve evrenlerin aslında birbirinden etkilenmediğini göreceksiniz.

Artık filmin sonunda gerçekten ne olduğunu anlamaya çok yaklaştık.

Yaşam Şifresi film incelemesinin tamamını 25. Kare Youtube kanalından seyredebilirsiniz.