Bu yazıda Mr. Nobody – Bay Hiçkimse filminin detaylarını konuşmak istiyorum.
Ne seyrettiğimi anlamadım ancak çok beğendim ve bitmesini istemedim.
Bence Mr.Nobody (Bay Hiç Kimse) filmini seyrettikten sonra aklınızda bu ya da buna benzer düşünceler oluşması muhtemel. Filmi ilk seyredişinizde filmde gerçekten neler olduğunu tam olarak kavrayamama olasılığınız yüksek. Ancak filmin şiirsel anlatımı; görsel showları ve sizi çoğu zaman ikilemde bırakan senaryosu sizde filmin bitmesini istememek gibi garip bir duygunun oluşmasını da sağlayabiliyor.
Filmin konusu kısaca; 2092 yılında ölümsüzlüğe erişen insanların arasında yaşayan ve tam olarak 117 yaşında olan son ölümlünün, geçmişini ve kim olduğunu bulma çabası olarak özetlenebilir. Bu kişinin kim olduğunu ve nereden geldiğini hiç kimse bilmemektedir. Kendisi ve geçmişi hakkında ne bir kayıt ne de bir bilgi vardır.
Şimdi filmi daha önce izleyenler ve filmde neler olduğunu anlamak isteyenler için detayları konuşmaya başlayalım. Yazının bundan sonrası yoğun spoiler içeriyor.
Filmin Anlatıcısı Kim?
Bildiğiniz gibi Nemo henüz 9 yaşındayken anne ve babasının ayrılma karar vermesi sonucu tren istasyonunda annesiyle gitmek ya da babasıyla kalmak gibi bir seçimle yüzleşiyor. Kurgusal zekâsı çok yüksek olan Nemo bu ayrılık anında annesiyle gitme ya da babasıyla kalma durumunda yüzleşeceği tüm olası hayatları sonuna kadar yaşıyor ve tüm olasılıkları görüyor. Film işte tam olarak bu zaman diliminde geçmektedir. Burada aklınıza şöyle bir soru gelebilir.
Bir Çocuk Tüm Bunları Nasıl Hayal Edebilir?
Filmde evlilikler, ayrılıklar, aldatmalar, sevinçler, kazalar, ölümler ve cinsellik de dahil olmak üzere hayata dair her şey var… 9 yaşındaki bir çocuk tüm bunları nasıl bilebilir?
Bu soruyu soracağımızı bilen senaristler bunun cevabını en başta veriyorlar. Nemo’nun henüz dünyaya gelmeden önce Cennet’te iken diğer çocuklarla olan görüntülerini görürüz. Nemo’ya göre bebekler dünyaya gerçekleşecek ve yaşanacak her şeyi bilerek gelirler. Ancak onlar dünyaya gelmeden önce melekler parmaklarını onların dudaklarına değdirirler ve bu onların her şeyi unutmalarını sağlar. Ama her nedense melekler Nemo’ya dokunmayı unuturlar böylece Nemo dünyaya geldiğinde yaşanacak her şeyi hatırlar. Bu yüzden onun hayata dair bilgisi üst seviyededir.
Nemo Filmde Kaç Alternatif Hayat Yaşıyor?
Aslında Nemo filmde annesiyle gittiğinde; babasıyla kaldığında ve her ikisini de tercih etmediği takdirde yaşayacağı hayat olmak üzere olmak üzere üç alternatif hayat yaşıyor. Ancak bu hayatlar içerisinde de alternatif hayatlar yaşadığı ve bunları tekrar tekrar farklı şekillerde kurguladığı için çok daha fazla hayatı varmış gibi görülüyor. Bunları anlaşılması zor kılan şey ise tüm bu hayatların kesitler halinde verilmesi, nerede başlayıp nerede bittiklerinin net olmaması ve her bir hayatın birbirlerine göndermeler içermesi.
Nemo’nun yaşadığı hayatları şöyle sıralayabiliriz:
– Kurguları yaptığı ve 9 yaşında olduğu hayat (Filmdeki tek gerçek hayat çizgisi)…
– Annesiyle gittiği hayat
– Babasıyla kaldığı hayat
– Hiçbirisi ile olmadığı bir hayat (yaşlılık hali)
– Anna (Ena) ile evli olduğu hayatı
– Jean ile evli olduğu hayatı
– Elisa ile evli olduğu hayatı
– Uzay gemisindeki-Mars’taki hayatı
– Hastanede yaralı halde devam eden hayatı…
Son beş hayatı ilk iki hayattan bağımsız değil. Bu hayatlar içerisinde yaşadığı kırılmalar sonucu oluşan alternatif hayatlar… Örneğin Elisa ile olan tanışması ve evlenmesi babasıyla kalmayı tercih ettiği kurgusunda geçerken Anna ile olan evliliği annesi ile olan yaşamında geçmektedir. Bu yaşamların her birisi de kendi içerisinde çeşitli alternatiflerle kırılmakta ve yeniden kurgulanmaktadır. Nemo tüm alternatif hayatları kendi içerisindeki alternatiflerle yaşamaktadır.
Şimdi bu hayatları nasıl yaşadığına ve onları nasıl tekrar tekrar kurguladığına bir örnek üzerinden bakalım.
Babasıyla Kalmayı Seçtiği Hayat
– Babası rahatsızdır ve onun bakımını üstlenmiştir. Ancak çok sıkıldığını ve patlamak üzere olduğunu motordaki çığlıklarından anlarız.
– Bu hayatta aynı zamanda Mars kurgusunu daktilo etmektedir.
– Yazı-tura atmak ister ama atamaz; çünkü para kanalizasyon deliğine düşer; yani seçimleri kendisi yapar. Bir başka kurguda tüm seçimlerini yazı tura ile yapacaktır.
– Partide unutulmaz klasik şarkı Sweet Dreams eşliğinde Elisa ile tanışır.
– Ancak Elisa dengesiz olduğu için onunla yakınlaşamadan ayrılırlar.
– Daha sonra onu evinin önünde bekler ama Elisa’i başka birisi ile evden çıkarken görür. Onunla konuşamaz bile.
– Motorla giderken kaza yapar ve hastanede koma halinde yaşamaya başlar. Ama bu kurgusunu beğenmez ve tam burada her şeyi yeniden kurgular. Elisa’in evden çıktığı sahneye geri döner. (Burada bir parantez açarak Nemo’nun, hastaneden hiç çıkmadığını ve orada uzun süre kaldığını da ayrıca kurguladığını söylemek gerekiyor ama biz şu an Elis ile olan kurgusunu takip ediyoruz.)
– Bu kez Elisa’in yanından çıkan kişiyi görmez bile. Elisa’e “Seni seviyorum!” der. Ancak Elisa, Stefano’yu sevdiği söyler ve ayrılır. Burada Nemo tamamen başka bir kurguya geçer. Ancak biz yine Elisa ile olan kurguyu takip etmeye devam edelim. Çünkü Nemo, kurgusunda Elisa ile olabilecek tüm olasılıkları hayal etmektedir.
– Nemo bu konuşma anına geri döner.
– Bu kez Elisa’in o cümleyi yani başkasından hoşlandığını söylemesine izin vermez ve bu çabasının sonunda Elisa ile evlenir.
– Ancak Elisa daha önceden de gördüğümüz gibi dengesiz birisidir. Sürekli ağlamakta ve kendisini mutsuzluğa mahkûm gibi görmektedir.
– Neo, onu asla incitmez. Yaptığı her şeye rağmen onu asla bırakmaz ve bir taraftan da çocuklarla ilgilenmeye çalışır.
– Işıklarda durduğu sırada Anna’yı arabada çocuklarıyla ve mutlu bir şekilde görür. İkisi anlamsızca bakışırlar. Birbirlerini tanımazlar bile.
– Elise’in durumu kötüleşir. Nemo bir fabrikada yöneticidir ama işinden istifa etmek zorunda kalır.
– Elisa’in sorunlarına çözüm bulamayan Nemo tam burada kurguyu tekrarlar. Evlendikleri güne geri döner ve bir tankerin patlaması sonucu Elise’nin öldüğünü hayal eder. Kendisi ise yaralı halde kurtulmuştur.
– Evde sanki Elisa varmış gibi yaşamaya başlar. Masada ona da servis açar ve ona sanki evdeymiş gibi seslenir. Ancak Nemo mutsuzdur ve bir şeyler yapmalıdır. Burada kurguya yine müdahale eder ve Elise’nin ölmediği bir kurguya başlar. Amacı sonunda mutlu olabileceği bir kurguya ulaşmaktır.
– Nemo Elisa için elinden geleni yapmaya devam edecektir. Hatta arabayla fazla ilgilenmesini kıskanan Elisa için arabasını bile yakar.
– Sonunda, Elisa neden mutsuz olduğunu söyler. Hâlâ lise yıllarında âşık olduğu kişiyi sevmektedir. Mutsuzluğunun neden budur ve gece yarısı evi sessizce terk eder.
– Daha sonra bir berberde çalışmaya başlar ve kurgu böylece mutsuzlukla sona erer.
Görüldüğü gibi Nimo mutluluğa ulaşabilmek için sadece Elis kurgusunu değil diğer tüm kurguları defalarca baştan başlatmaktadır ama bir türlü mutlu bir sona ulaşamamaktadır. Peki bunun anlamı ne? Nemo’nun asla mutlu sonla bitmeyen hikayelerinin ne anlama geldiğini yaşlı adam izah eder:
“Daha önce neler olacağını bilmediğinden seçim yapamıyordu; şimdiyse neler olacağını bildiği için seçim yapamıyor.”
Çocuk Nimo tüm hayallerini sonlandırır ve hiçbir seçim yapmadan tren yolunun diğer tarafına koşar ve seçimlerden uzaklaşır. Aslında bu yaptığı da bir seçimdir. Nemo eline bir yaprak alır ve onu üfler. Bunun nedeni belki de onun bir gün kendi hayatına dokunmasını ya da kurgusunda olduğu gibi çeşitli olaylara neden olmasını beklemesidir.
Mr Nobody – Bay Hiçkimse film incelemesini 25. Kare Youtube kanalından seyredebilirsiniz.