BBC Culture’ın 2016 yılında farklı ülkelerden 177 film eleştirmeni arasında yaptığı 21. Yüzyılın En İyi Filmi anketin sonucunda birinci sırayı, Mulholland Drive- Mulholland Çıkmazı aldı. Filmin tam 274.000 kişinin oyu sonucu oluşan IMDB puanı ise 8.0… Sanırım bu iki küçük bilgi bile nasıl bir filmle karşı karşıya olduğumuzu anlatmaya yeter…
Film o kadar ince detaylarla döşenmiş ki hayran olmamak elde değil. Bunların bir kısmını sizlere göstermeye çalışacağım. Bir kısmını diyorum çünkü sadece fark edebildiğim detayları aktarmak bile oldukça uzun sürecektir.
Her kaliteli film sonunda aklınıza o filmi kodlayacak kelimeler belirir. Bu film sonunda benim kodladığım pek çok kelime oldu ama en öne çıkan kelime hüzün oldu… Evet filmin sonunda çok hüzünlendim… Çünkü film Betty ya da gerçek adıyla Dianebüyük umutlarla Hollwood’a gelen, oyuncu olabilmek için çırpınan, aşık olan ama hikayenin sonunda elinde hiçbir şey kalmadan intihar eden bir karakter…
Mulholland Drive hayallerin şehrinde geçen bir aşk hikayesi aslında…
Filmi kabaca ikiye ayırabiliriz. İlk bölüm Diane’ın rüyası ve her şey onun olmasını istediği gibi… İkinci bölümse Rita’nın gizemli mavi kutuyu açtığı an başlayan kısım… Kutu açıldığında her şey bir anda tersine dönüyor. Statüler ve isimler değişiyor. Ancak aslında kutu açıldığında her şey normale yani gerçek hayata dönüyor.
İlk bölümde yani rüya kısmında Diane’ın rüyalar şehrine gelirken olmasını istediği bir senaryo ya da bilinçaltı… Diane’ın bilinçaltı Hollywood’ta tanıştığı herkesi olmasını istediği gibi kodlamış… Buna kendisi de dahil… İlk bölüm boyunca olmak istediği kişiyi ikinci bölümde ise gerçek Diane’ı görüyoruz.
Rita öz güveni düşük ve Betty’e bağımlı birisi olarak karşımıza çıkıyor. Gerçek dünyada ise Rita yani Camilla yıldızı parlamış bir oyuncudur. Diane’ın almak istediği rolü alan kişi aslında Camilla’nın ta kendisidir…
Yönetmen, kendisine şans vermediği için Diane’ın bilinçaltı onu karısı tarafından aldatılan ve dayak yiyen birisi olarak kodluyor. Ayrıca Diane rolün kendisine verilmemesinin nedenini yönetmenin başkaları tarafından tehdit edilmesi olarak görüyor ama gerçek hayatta Camilla, Diane’dan daha iyi bir oyuncudur.
Diane, oyunculuk seçmelerinde oynadığı rolden ötürü herkesin ona hayran kalmasını istemektedir. Seçmelerde herkesin kendisine ilgi gösterdiği bu sahne onun bilinçaltının dışa yansımasıdır. Bu sahne onun hayalidir ama bir türlü gerçek olmamıştır…
Filmin Başındaki Dans Sahnesi
Filmin başındaki dans sahnesi Diane’ın Hollywood’a gelmeden önce katılarak kazandığı yarışmaya ait. Bu yarışma aslında ona Hollywood’un yolunu açmıştır. Diane işte bu başarısını sürdürmek amacıyla hayallerinin şehrine taşınır. Hollywood’da daha önce çalışmış olan teyzesinin evine gelir. Bu sahnede Diane teyzesinin evine hayran kalır; çünkü bilinçaltında istediği ev budur. Ama gerçekte teyzesinin ona bıraktığı ev oldukça farklıdır.
Diane’ın Yönetmene Duyduğu Gizli Hayranlık
Diane’ın bu sahnede yönetmen Adam’a bakışlarının sadece profesyonel anlamda olmadığını görüyoruz. Diane’ın bilinçaltının yönetmene ilgi duyduğu çok açık. Yönetmen yani Adam, gerçek hayatta Camilla’yı ondan alan kişi… Adam, oyuncu seçimlerinde onu seçmeyen kişi olmasına rağmen Diane’ın ondan nefret etmesinin yanında ona gizli bir hayranlık beslediği de görülüyor.
Betty İsmi Nereden Geliyor?
Garson kızın ismi gerçek dünyada Betty’di… Diane bu ismi bilinçaltında kendisine adapte etmişti… Rita garson kızın adını gördüğünde gerçek adının Diane olabileceğini düşündü ki bu da gerçekle rüyanın karıştığı anlardan birisi…
Suikastçi Neden Bu Kadar Beceriksiz?
Diane’ın, Camilla’yı öldürmesi için tuttuğu dedektifin birisi öldürmekte bu kadar başarısız olması Diane’ın bilinçaltının bir korkusu… Diane, suikastçinin Camilla’yı öldürürken bu işi eline yüzüne bulaştırmasından korkmaktadır… Onun masanın üzerinden almaya çalıştığı kitap gerçek hayatta Diane ile konuşurken onun yanındaydı… Suikastçinin bu sahnede kayıp bir kızdan bahsetmesi, Diane’ın bilinçaltında suikastçinin Camilla’yı öldürmekte başarısız olduğunu ve onun kaçmayı başardığını simgeliyor.
Hollwood’un kralı diyebileceğimiz adam kayıp kız hakkında konuşurken birkaç telefon görüşmesi yapar. Telefon aramaları zinciri siyah bir telefonun aranmasıyla biter… Son telefon aslında Diane’ın telefonudur ve onun yani Camilla’nın kayıp olduğunu en son ona haber verirler…
Rüyada Diane’ın yeni dairesinin yerini gösteren kişi gerçek hayatta da Diane’ın komşusudur ve gerçeklikte de evden taşındığı görülüyor.
Dikkat ederseniz komşusuyla Camilla arasında büyük bir fiziksel benzerlik var… Camilla onu rüyada gördüğünde ona çok dikkatlice bakıyor… Bu durum Diane’ın bilinçaltının gerçek hayatta onu Camilla’nın yerine koymayı düşündüğünü gösteriyor olabilir… Çok derin de olsa ona karşı da ilgisi var…
Evin içinde buldukları ve yüzü görülmeyen ceset Diane’ın bilinçaltında intihar düşüncesinin çoktan yer ettiğini gösteriyor…
Diane mavi anahtarın neyi açtığını soruyor. Suikastçinin gülüşünden anladığımız kadarıyla mavi anahtar gerçeklikte büyük olasılıkla hiçbir şeyi açmıyor. İşin yapıldığına dair bir işaret gibi düşünebiliriz.
Sunset Boulevard
Bu mekanın adı olan Sunset Boulevard 1950’lerin aynı isimli ünlü bir filmine göndermedir. Bu filmde Hollwood’da yıldızı parlayan Norma Desmond’un hikayesini anlatır. Ancak ilginç olan Desmond’un 1981’de trajik şekilde evinde ölü bulunmasıdır. Diane bilinçaltında onun gibi bir yıldız olduğunu düşlese de gerçek hayatta onunla sadece Diane’ın trajik sonu benzerlik gösterecektir.
Mulholland Drive filmi incelemesinin tamamını 25. Kare Youtube kanalında bulabilirsiniz.
, BBC Culture’ın 2016 yılında farklı ülkelerden 177 film eleştirmeni arasında yaptığı 21. Yüzyılın En İyi Filmi...){kind=link}